Sağlık Sektöründe Devrim: Reklam Yasağı

12 Kasım 2025 tarihli Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik, sağlık sektörünün en hassas konularından biri olan “reklam yasağı”nı yeniden düzenlemiştir. Yönetmeliğin temel amacı, sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerine ilişkin temel ilke ve ölçütleri belirlemek ve denetlemektir.

1. Temel İlke: Örtülü veya Açık Reklam Yapılamaz

Yönetmeliğin temelini oluşturan en net kural: Sağlık hizmet sunumunda örtülü veya açık reklam yapılması ve yaptırılması yasaktır. Reklam, tanıtım ve bilgilendirmenin sınırını aşan her türlü faaliyeti ifade eder.

Yasal Tanıtım ve Bilgilendirme Kapsamı

Sağlık tesisleri ve meslek mensupları sadece şu bilgileri paylaşabilir:

• Sağlık Tesisleri İçin: Adres, iletişim, çalışma saatleri, hasta kabul edilen uzmanlık dalları ve sağlık meslek mensuplarının mesleki/akademik unvanları.
• Sağlık Meslek Mensupları İçin: Ana/yan dal uzmanlıkları, akademik unvanları, hasta kabul zaman ve mahal bilgisi.
• Ortak İçerik: Hizmet verilen sağlık alanıyla ilgili sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgiler.

2. Yasaklanan Tanıtım ve Pazarlama Faaliyetleri

Tanıtım ve bilgilendirmelerde uyulması gereken etik ve yasal sınırlar oldukça keskindir:

• Yanıltıcı İfadeler: Halkı yanıltan, yanlış yönlendiren , doğruluğu bilimsel/klinik olarak kanıtlanmamış tedavi yöntemlerinden bahseden açıklamalar yapılamaz.
• Rekabet Yasağı: Diğer kuruluşlar aleyhine kendi hizmetlerini ön plana çıkaran tanıtım veya hizmetin diğerlerinden farklı ya da daha üstün olduğu algısı oluşturan tanıtım yapılamaz.
• Ücret ve Pazarlama Yasağı: Ücret, indirim, kampanya veya promosyon bilgilerine yer verilemez. Sağlık hizmetleri; özendirme, çekiliş ve hediye gibi pazarlama faaliyetlerine konu edilemez.
• Hasta Yönlendirme Yasağı: Hastayı sağlık meslek mensubuna veya kuruluşa doğrudan veya dolaylı biçimde yönlendirecek içerik yasaktır.
• Hasta Memnuniyeti Paylaşımı Yasağı: Yazılı, görsel basın ve sosyal medyada, hasta veya yakınlarının teşekkür/memnuniyet ifadeleri üzerinden reklam mahiyetinde paylaşım yapılamaz.
• İstenmeyen İletişim Yasağı: Kişilerin bilgi ve rızaları olmaksızın telefon araması, e-posta veya kısa ileti gönderilerek tanıtım yapılamaz.
• Uzmanlık Ünvanı: 1219 sayılı Kanun’la belirlenen ana dal ve yan dal uzmanlıkları dışında, sertifika veya benzeri eğitim belgelerine dayalı uzmanlık unvanı yazılamaz.

3. Görsel İçerik Kullanımında Mahremiyet ve Teknik Kurallar

Görsel içeriklerin (video, fotoğraf) kullanımına ilişkin, özellikle hasta mahremiyeti ve dürüstlük açısından katı kurallar getirilmiştir.

• Hasta Rızası ve Geri Çekme Hakkı: Hastaya ait görsel içeriklerin kullanılabilmesi için hastanın (veya veli/vasisinin) açık rızasının Ek-I’de yer alan Görsel İçerik Onam Formu kullanılarak yazılı veya elektronik ortamda alınması zorunludur. Hasta bu izni her zaman, herhangi bir şarta bağlı olmaksızın geri çekebilir ve bu talep derhal işleme alınmak zorundadır.
• Ödeme ve İndirim Yasağı: Görsel kullanım izni karşılığında hastaya herhangi bir ödeme ya da indirim yapılamaz, hediye verilemez.
• Görsel Dürüstlük: Video ve fotoğraflara ait ortamların, kullanılan tekniklerin gerçeğine aykırı olmaması ve yanıltıcı makyaj olmaksızın görüntülenmesi zorunludur. Görsel içerikler üzerinde sonradan teknolojik değişiklik veya düzeltme uygulanamaz.
• Tıbbi İşlem Görselleri: Tıbbi işlem öncesi ve sonrası görsellerin aynı ortam ve teknik şartlarda görüntülenmesi ve görsel içeriklerde işlem/görüntülenme tarihlerinin belirtilmesi zorunludur.
• Yorum ve Etkileşim Yasağı: Paylaşılan görsellerin yorum, beğeni ve yeniden paylaşım gibi kullanıcı etkileşimlerine kapatılması zorunludur.
• Mahrem Görüntüler: Genel ahlak kurallarına aykırılık teşkil edecek şekilde vücudun mahrem bölgelerine ait görsel içerikler paylaşılamaz.
• Uyarı Zorunluluğu (Yurt İçi): Yurt içi tanıtım ve bilgilendirmelerde, kolay okunur şekilde şu ifadenin yer alması zorunludur: “Her cerrahi veya girişimsel işlemde sonuçlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. İşlem öncesinde hekiminizden detaylı görüş almanız önerilir.”.

4. Sosyal Medya ve Arama Motoru Kuralları

• Sponsorlu İçerik: Sağlık tesisleri ve sağlık meslek mensupları, ücretli sponsorlu ve öne çıkmaya yönelik olmamak şartıyla sosyal medya platformları veya internet arama motorlarında kayıt yaptırabilir.
• İstisnai Sponsorluk: Sağlık tesisleri, açılış tarihini takip eden ilk bir ay süresince Yönetmelik hükümlerine uygun olmak kaydıyla sponsorlu tanıtım yapabilir.

5. Uluslararası Sağlık Turizmi (UST) İstisnaları

UST hizmeti sunan tesisler ve aracı kuruluşlar için yurt dışına yönelik bazı esneklikler sağlanmıştır:

• Ayrı Platform Zorunluluğu: UST tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin yurt dışına yönelik ayrı bir sosyal medya platformu veya internet sitesi üzerinden yürütülmesi zorunludur.
• Sponsorlu Tanıtım (Türkçe Hariç): Türkçe hariç diğer resmî dillerde sponsorlu tanıtım ve bilgilendirme faaliyeti yapılabilir.
• Yurt İçi Hedefleme Yasağı: Türkiye’de yaşayan kişiler nezdinde talep oluşturmaya yönelik tanıtım kesinlikle yasaktır. Sosyal medya platformlarında hedef kitle olarak yurt içi seçilemez ve otomatik hedef kitle tanımlamalarının devre dışı bırakılması zorunludur.
• Hasta Yorumları İstisnası: Yurt dışına yönelik platformlarda, hasta mahremiyetine, ahlak kurallarına ve hasta haklarına riayet etmek şartıyla, tedavi gören hastaların hikâyelerine, hasta yorumlarına veya teşekkür mahiyetindeki ifadelere yer verilebilir.
• Fiyat ve Kampanya İstisnası: Yurt dışına yönelik faaliyetlerde indirim, kampanya ve rekabetçi fiyat duyuruları yapılabilir.
• “Health Türkiye” Logosu: UST hizmeti sunan tesisler, tüm mecralarda “Health Türkiye” logosunu kullanmakla yükümlüdür.

Denetim, Komisyon ve Yaptırımlar

Yönetmelik, tanıtım faaliyetlerinin denetlenmesi ve aykırılık durumunda uygulanacak idari yaptırımların çerçevesini netleştirmiştir.

Denetim ve Komisyon Yapılanması

Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri, Genel Müdürlük ve İl Müdürlükleri tarafından basın, yayın, sosyal medya ve internet siteleri üzerinden düzenli olarak taranır.

• Değerlendirme Komisyonu: İllerde, faaliyetlerin mevzuata uygunluğunu değerlendirmek üzere valilik onayı ile Sağlıkta Bilgilendirme Tanıtım Faaliyetleri İl Değerlendirme Komisyonu (Komisyon) kurulur.
• Komisyon Üyeleri: Komisyon; sağlık hizmetleri başkanının başkanlığında, bir başkan yardımcısı, iki uzman hekim, Ticaret İl Müdürlüğünden bir temsilci ve meslek kuruluşlarından bir temsilci dahil toplam yedi üyeden oluşur.
• Radyo/TV Denetimi: Radyo ve televizyon kanallarındaki faaliyetler, ilgili uzmanlık alanında tercihen akademisyen olan meslek mensuplarından oluşan en az üç kişilik bir Komisyon marifetiyle incelenir. Aykırılık tespit edilirse, gerekli idari yaptırımlar uygulanır ve RTÜK’e (Radyo ve Televizyon Üst Kurulu) bildirim yapılır.

Uygulanacak Yaptırımlar

Yönetmelik hükümlerine aykırı tanıtım faaliyetinde bulunanlar hakkında, fiilin niteliğine göre farklı idari ve adli yaptırımlar uygulanır.

• Sağlık Tesisleri/Aracı Kuruluşlar: 3359 sayılı Kanun’un ek 11. maddesinin beşinci fıkrasına istinaden İdari Yaptırım Formunda belirtilen idari yaptırımlar uygulanır.
• Kişisel Veri İhlali: Mahremiyete saygı kuralına (Madde 6) aykırı davrananlar hakkında 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve Kişisel Sağlık Verileri Yönetmeliği doğrultusunda işlem yapılır.
• İnternet İçerikleri: İnsan sağlığını tehlikeye düşüren veya tanı/tedavi sürecini olumsuz etkileyen içerikler hakkında, 5651 sayılı Kanun uyarınca erişimin engellenmesi için yetkili merciye başvurulur.
• Yetkisiz Hizmet: Yetkisiz, izinsiz veya ruhsatsız sağlık hizmeti sunumuna konu olan tanıtımların tespiti halinde Reklam Kurulu’na bildirim yapılır ve Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
• Suç Unsurları: Organ veya doku teminine yönelik ilan/reklam verenler hakkında Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca suç duyurusunda bulunulur.
• Serbest Olmayan Meslek Mensupları: Hekim/diş hekimleri hakkında 1219 sayılı Kanun’un ilgili hükümleri, diğer sağlık meslek mensupları hakkında ise Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde Reklam Kurulu’na bildirim yapılır.