Sağlıkta Dönüşüm Programı

3 Kasım 2002 seçimlerinin hemen ardından 16 Kasım 2002 tarihinde açıklanan 58. Hükümetin Acil Eylem Planında “Herkese Sağlık” başlığı altında sağlık alanında yürütülmesi öngörülen temel hedefler belirtilmiştir.

Bunların başlıcaları :

• Sağlık Bakanlığı’nın idari ve fonksiyonel açıdan yeniden yapılandırılması,
• Tüm vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamı altına alınması,
• Sağlık kuruluşlarının tek çatı altında toplanması,
• Hastanelerin idari ve mali açıdan özerk bir yapıya kavuşturulması,
• Aile hekimliği uygulamasına geçilmesi,
• Anne ve çocuk sağlığına özel önem verilmesi,
• Koruyucu hekimliğin yaygınlaştırılması,
• Özel sektörün sağlık alanına yatırım yapmasının özendirilmesi,
• Tüm kamu kuruluşlarında alt kademelere yetki devri,
• Kalkınmada öncelikli bölgelerde yaşanan sağlık personeli eksikliğinin giderilmesi,
• Sağlık alanında e-dönüşüm projesinin hayata geçirilmesi.

Acil Eylem Planı’nın belirlenmesinden hemen sonra, 2003 yılı başında Sağlıkta Dönüşüm Programı hazırlanarak Sağlık Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulmuştur.

Sağlıkta Dönüşüm Programı 8 tema etrafında dönüşmeyi hedeflemiştir:

1- Planlayıcı ve denetleyici Sağlık Bakanlığı,

2- Herkesi tek çatı altında toplayan genel sağlık sigortası,

3- Yaygın, erişimi kolay ve güler yüzlü sağlık hizmet sistemi,

a) Güçlendirilmiş temel sağlık hizmetleri ve aile hekimliği,

b) Etkili, kademeli sevk zinciri,

c) İdari ve mali özerkliğe sahip sağlık işletmeleri,

d) Bilgi ve beceri ile donanmış, yüksek motivasyonla çalışan sağlık insan gücü,

e) Sistemi destekleyecek eğitim ve bilim kurumları,

f) Nitelikli ve etkili sağlık hizmetleri için kalite ve akreditasyon,

g) Akılcı ilaç ve malzeme yönetiminde kurumsal yapılanma,

h) Karar sürecinde etkili bilgiye erişim: Sağlık bilgi sistemi.

2003-2008 yılları sağlıkta önemli değişikliklerin olduğu bir dönem olmuştur.

2003 yılı başında hazırlanarak kamuoyuna duyurulan program, sosyalizasyon başta olmak üzere geçmiş birikimler ve tecrübelerden, son dönemlerde yürütülen sağlık reformu çalışmalarından ve dünyadaki başarılı örneklerden faydalanılarak hazırlanmıştır.

Cumhuriyetimizin kuruluşundan günümüze kadar sağlıkta atılan bütün adımlar değerlendirilmiş, daha önce Bakanlık bünyesinde yürütülen proje çalışmaları gözden geçirilmiştir.

Sağlıkta Dönüşüm Programı, sağlık sektörünü tüm boyutları ile ele almak üzere şekillendirilmiş olup bileşen ve alt bileşenlerden oluşmaktadır.

Her bileşeni bir diğer bileşenler ile ilişkili olup temelde üç ana ayak üzerinde kurgulanmıştır.

• Bunlardan ilki GSS programı ile farklı çalışma gruplarını kapsam altına alan Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve SSK (Sosyal Sigorta Kurumu) programlarını 2006 yılında tek sigorta kurumu şemsiyesi altında toplamasıdır.
• Hizmet sunucu ile alıcının ayrılması hedefi doğrultusunda da SSK hastanelerinin SB’ye devri gerçekleştirilmiştir.
• Böylece SSK’lı hastaların tümünün kamu sağlık kuruluşlarına ulaşımı sağlanmıştır.

Dünya Bankası tarafından 2003 tarihli raporda Türk sağlık sistemi için önerilen Aile Hekimliğin modeli, sağlık reformunun ikinci temel ayağını oluşturmaktadır.

Uygulamaya konulan modelde; birinci basamak sağlık hizmetleri, topluma yönelik ve kişiye yönelik olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

Topluma yönelik sunulacak koruyucu sağlık hizmetleri, toplum sağlığı merkezleri tarafından sunulurken kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri, aile hekimliği tarafından sunulacaktır.

Sağlıkta Dönüşüm Programının üçüncü temel ayağında ise, 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 02/11/2011 tarihli Resmi Gazete’de açıklanan Kamu Hastane Birlikleri (KHB) reformu yer almaktadır.

Reformun hedefi, Sağlık Bakanlığı’na bağlı ikinci ve üçüncü basamak tedavi kurumlarının kamu hastane birlikleri çatısı altında ‘özerk’ olarak yeniden örgütlenmesini sağlamaktır.

663 sayılı KHK’nın 30. maddesine göre; ‘Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından, kaynakların etkili ve verimli kullanılması amacıyla kuruma bağlı ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumları ile il düzeyinde kamu hastane birlikleri kurularak işletilir.

Hizmetin büyüklüğü göz önünde bulundurulmak suretiyle aynı ilde birden fazla birlik kurulabilir ve bir ilde birlik kapsamı dışında sağlık kurumu bırakılamaz.

Birden fazla birlik kurulan illerdeki ve belli bölgedeki birliklerden biri koordinatör olarak görevlendirilir.

Bu madde ile birlikte, Sağlık Bakanlığı’na bağlı ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları idari yönden özerk bir yapıya kavuşarak sağlık işletmesi modeline göre yeniden yapılandırılmıştır.

Böylece Sağlık Bakanlığı, sağlık piyasasında denetim ve düzenlemeden sorumlu bir birim haline dönüşmüştür.

2017 de yapılan düzenleme ile, Kamu Hastane Birlikleri ve Halk Sağlığı Müdürlüğü kapatılarak tüm sağlık kuruluşları İl Sağlık Müdürlüklerine bağlanmıştır.